Suriye'deki Alevilere Yönelik Soykırıma Tepki: “Yeni IŞİD'lere Sessiz Kalamayız!” Suriye'deki Alevilere Yönelik Soykırıma Tepki: “Yeni IŞİD'lere Sessiz Kalamayız!”

Hatay'ın yeniden doğayla uyumlu yeniden inşasına katkı sunacak “Asi Çevre Vizyon Planı” düzenlenen toplantıyla kamuoyuna sunuldu.
“Deprem değil, plansızlık öldürür” şiarıyla yola çıkan sivil girişim, Hatay'ın afetlere dayanıklı ve adil bir şekilde yeniden kurulması için yol haritası hazırladı.
Antakya Çevre Koruma Derneği öncülüğünde geliştirilen Asi Çevre Vizyon Planı, bilim insanları, şehir plancıları, hukukçular, ekolojistler ve yerel halkın katılımıyla kamuoyuna sunuldu. Plan, “Deprem değil, plansızlık öldürür” ilkesiyle kentin güvenli, adil ve doğayla uyumlu bir yaşamla yeniden kurulmasının önünü açmayı hedefliyor.
TÜRKİYE'DE BİR İLK: KENTSEL YENİDEN YAPILANMAYA SİVİL VE EKOLOJİK BAKIŞ
6 Şubat depremlerinin ardından ağır yıkıma uğrayan Hatay'da, güvenli ve sürdürülebilir bir geleceğin inşası için hazırlanan bu vizyon planı, Türkiye'de sivil inisiyatifle oluşturulan ilk çevresel yeniden inşa yol haritası olma özelliği taşıyor. Çalışma, Antakya Çevre Koruma Derneği, Dünya Mirası Adalar Ekoloji ve Kültür Derneği ve ASIST (Asi – İstanbul Sivil Toplum İnisiyatifi) ortaklığında hazırlandı.
Asi Çevre Vizyon Planı, KESK-TTB Koordinasyon Merkezi Yerleşkesi'nde düzenlenen toplantıyla tanıtıldı. Toplantıda konuşan Antakya Çevre Koruma Derneği Başkanı Nilgün Karasu, “Afetler kaçınılmaz olabilir; ancak yıkımın boyutu plansızlıktan kaynaklanır” diyerek planın gerekçesini açıkladı. Karasu, “Asi Çevre Vizyon Planı, doğa gibi yaşayan, gelişen ve dönüşen bir yapıya sahip. Havası solunabilir, suyu içilebilir, toprakları verimli, canlılarıyla bir arada yaşayan, afetlere dirençli bir Asi hayal ediyoruz” dedi.
BEŞ ANA BAŞLIKTA ÖNERİLER
Taş Ocakları:
Deprem öncesinde 22 olan taş ocağı sayısı, bugün 150'yi aşmış durumda. Patlatma yöntemleri su yolları ve mağara sistemlerini tahrip ediyor, bölgedeki toz kirliliği solunum yolu hastalıklarını artırıyor. Plan, taş ocaklarının su kaynakları, tarım ve yerleşim alanlarından uzaklaştırılmasını, bağımsız denetim mekanizmalarının kurulmasını ve yeşil tampon bölgeler oluşturulmasını öneriyor.
Asi Nehri:
Tarih boyunca bölgenin ekolojik ve ekonomik yaşam kaynağı olan Asi Nehri, aşırı su kullanımı ve kirlilikle karşı karşıya. Sanayi ve tarım atıkları nehirde ağır metaller ve zararlı kimyasallar birikimine yol açıyor. Plan, kirlilik kaynaklarının tespiti, su kalitesinin izlenmesi, arıtma kapasitesinin artırılması ve nehrin Antakya'nın yeşil kalbi olarak restore edilmesini öngörüyor.
Tarım Arazileri ve Zeytinlikler:
Tarım arazilerinin imara açılması ve zeytinliklerin tahribi bölgenin gıda güvenliği ve ekolojik dengesini tehdit ediyor. Plan, tarım dışı kullanımlara karşı sıkı denetim, ekolojik tarımın desteklenmesi, yerel tohum ve doğal gübre kullanımının yaygınlaştırılması ile gençlerin tarıma katılımının teşvik edilmesini öneriyor.
Milleyha Sulak Alanı:
Kıtalararası kuş göç yollarında kritik bir durak olan Milleyha, taşkınları önleyip binlerce canlıya yaşam sağlıyor. Ancak moloz dökümleri ve insan baskısı tehdidi altındadır. Plan, kapsamlı bir yönetim planı hazırlanmasını, biyoçeşitlilik ve su kalitesinin bilimsel olarak izlenmesini, finansal destek mekanizmalarının geliştirilmesini ve ekoturizmin teşvik edilmesini tavsiye ediyor.
Samandağ Sahil Şeridi:
Nesli tehlike altında olan yeşil deniz kaplumbağalarının yuvalama alanı olan Samandağ kıyıları, kontrolsüz yapılaşma ve habitat tahribatıyla karşı karşıya. Plan, kıyının Deniz Koruma Alanı ilan edilmesini, yeni yapılaşmaların durdurulmasını, mevcut yapıların rehabilitasyonunu ve iklim değişikliğine uyumlu yönetimlerin geliştirilmesini öneriyor.
UZMAN VE SİVİL TOPLUM TEMSİLCİLERİNDEN DEĞERLENDİRMELER
Antakya Çevre Koruma Derneği Başkanı Nilgün Karasu: 
“35 yıldır aktif çevre mücadelesi veren bir derneğiz ve bu süreçte büyük görevler üstlendik. Asrın felaketini yaşadık ama yanında asrın ekolojik yıkımını da gördük. Deprem sonrası şehir kurulurken mutlaka bir çevre vizyon planına ihtiyaç var. Bu sivil plan Türkiye'de bir ilk ve örnek olacak. Havası solunabilir, suyu içilebilir, toprakları verimli, canlıları ile bir arada yaşayan, afetlere dirençli bir Asi hayal ediyoruz.”
Hidrolog ve Şehir Plancısı Sera Tolgay:
“Depremler bize hatırlatıyor ki, suyun değdiği yerler yapılaşmadan korunmalı, doğaya geri bırakılmalı. Nehir yatakları, sulak alanlar ve sucul ekosistemler en kırılgan ve en elverişsiz yapılaşma alanları olmasının yanı sıra, en zengin biyoçeşitliliğe sahip yaşam alanlarıdır. Bu topraklar yalnızca insanlar için değil; göçmen kuşlar, kum zambakları, ceylanlar, yeşil deniz kaplumbağaları ve nesli tükenmekte olan sarı benekli kaplumbağalar için de evidir.”
ASİST Kent Antropoloğu Aysim Türkmen:
“Asi Nehri Havzası, Akdeniz ile Ortadoğu iklim ve kültürlerinin buluştuğu eşsiz bir alan. Ancak nehir ve çevresi, 150 taş ocağı ve artan insan baskısıyla ciddi tehdit altında. Zeytinlikler buldozerlerle sökülüyor, deniz kaplumbağalarının yuvaladığı kumsallarda parklar ve ışıklı yollar yapılıyor, göçmen kuşların dinlenme alanlarında yollar açılıyor ve bazı kuş türleri avlanıyor. Asi Çevre Vizyon Planı, bu yaşam savaşına 'lütfen bakın' diyor ve geri dönülebilecek fırsatları kaçırmamamız gerektiğini vurguluyor. Hep birlikte bu vizyonu sahiplenip çevre politikalarına dönüştürmeliyiz.”
Dünya Mirası Adalar Ekoloji ve Kültür Derneği Başkanı Derya Tolgay:
“Asi boyunca yaşananlar bana gösterdi ki insanlar sadece hayatta kalmak değil, yaşadıkları yere dair söz sahibi olmak istiyor. Bu planı bir İstanbullu olarak İstanbul'a da taşımak, Hatay ve İstanbul'un ortak kırılganlıklarını ve iyileşme gücünü anlatmak isterim. Gerçek dönüşümler, kamu otoritesi ile sivil toplumun el ele vermesiyle mümkün olur.”
ULUSAL VE ULUSLARARASI DESTEKÇİLER
Plan, Turquoise Coast Environment Fund–Turkey, Conservation Collective, Turkish Philanthropy Funds, Turkey Mozaik Foundation ve Sivil Toplum için Destek Vakfı gibi kurumlar tarafından destekleniyor.
Foto-Haber: Neslihan Sağaltıcı

Editör: Nezahat Fırıncıoğulları