Milleyha'da Yeni Bir Yılanyastığı Türü Keşfedildi

“Hatay'da Oyun İyi Gelir“

Hatay/Samandağ Milleyha Sulak Alanı'nda, dünyada yalnızca burada yetişen ve "Arum milleyhanum" (Milleyha tirşiği) adı verilen yeni bir yılanyastığı türü keşfedildi.
Biyolog Dr. Samim Kayıkçı, Milleyha Sulak Alanı'nda yetişen ve tirşik otuna ait farklı bir tür olduğunu düşündüğü bitkinin fotoğraflarını, bu alanda çalışmalar yapan Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ile Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım'a ulaştırdı. Prof. Dr. Yıldırım, yaptığı araştırma sonucunda türün literatürde kaydının olmadığını belirledi.
Saha çalışmaları sonrası Bağ Bahçebilim Dergisi'nde 30 Nisan 2025'te yayımlanan makaleyle bitki, bilim dünyasına tanıtıldı. Bilim dünyasına kazandırılan bitkiye, Türkçe "Milleyha tirşiği" adı verildi. Bitkinin bilimsel ismi ise "Arum milleyhanum" oldu.
Halk arasında “tirşik” olarak bilinen bitkinin yörede uzun süredir tanındığını ancak bugüne kadar bilimsel olarak tanımlanmadığını belirten Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Yılanyastığı türleri zehirli olmalarına rağmen Anadolu'nun birçok bölgesinde 'tirşik' adıyla bilinen türler, halk tarafından doğru yöntemlerle işlenerek lezzetli bir yemeğe dönüştürülüyor. Bu bitki ancak pişirildiği zaman tüketilebilen oldukça tehlikeli bilinmeden kullanılmaması gereken bitki türüdür. Milleyha Sulak Alanı'nda tespit edilen bu yeni türün de yörede benzer şekilde kullanıldığını gözlemledik. Bu bitkinin bilimsel adlandırmasının yanı sıra Türkçe ismini de halkın verdiği isimle, 'Milleyha tirşiği' olarak belirledik” dedi.
Arum L. (yılanyastığı) cinsinin dünya genelinde Avrupa'dan Orta ve Güney Asya'ya, Kuzey Afrika'ya kadar geniş bir yayılış alanına sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Bu cinse ait yaklaşık 25-30 tür bulunuyor. Türkiye'de ise Arum cinsi, Ege, Akdeniz ve Karadeniz başta olmak üzere hemen hemen tüm bölgelerde yayılış gösteriyor. 
Daha önce ülkemizde bu cinse ait 13 tür biliniyordu. Milleyha Sulak Alanından tanımladığımız bu yeni türle birlikte Türkiye'deki Arum türü sayısı 14'e yükseldi. Bu türle birlikte Arum cinsine ait ülkemiz endemiği tür sayısı da üçe çıktı” diye konuştu.
“PEK ÇOK CANLI İÇİN KORUNMASI GEREKEN ÖZEL BİR EKOSİSTEM”
Yeni türün sadece Milleyha Sulak Alanı'nda bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “Arum milleyḥanum, şu ana kadar sadece Hatay'ın Samandağ ilçesi sınırlarında yer alan Milleyha Sulak Alanında tespit edildi. Bu bölge, yaklaşık 300 civarında bitki türü, 24 kelebek, 7 memeli, 12 sürüngen ve 3 kurbağa türüyle dikkate değer bir biyoçeşitliliğe sahip. Ancak Milleyha'nın en önemli özelliği, dünya genelinde göçmen kuşlar için kritik bir konaklama sahası olmasıdır. Bugüne kadar burada 312 kuş türü gözlemlendi. Göç yolları üzerinde yer alan bu alan, kuşların dinlenmesi ve beslenmesi açısından hayati bir öneme sahip. Dolayısıyla sadece kuşlar için değil, keşfettiğimiz bu yeni bitki türü gibi pek çok canlı için de korunması gereken özel bir ekosistem niteliği taşıyor” dedi
“EKOLOJİK KARAKTER TEHDİT ALTINDA”
Milleyha Sulak Alanı “Mileyha Sazlığı Sulak Alanı” ismiyle mahalli öneme haiz sulak alan ilan edildiğini belirten Prof. Dr. Hasan Yıldırım, “126 hektarlık bu alan, eşsiz biyolojik çeşitliliğiyle korunması gereken çok özel bir ekosistem. Ancak alan üzerinde tarıma açma, atık dökümü, yapılaşma, aşırı otlatma ve kaçak avcılık gibi ciddi insan kaynaklı tehditler mevcut. Özellikle alanın yaklaşık üçte birini kapsayan ve biyolojik çeşitlilik açısından oldukça zengin olan tampon bölge, imara açık olması nedeniyle yapılaşma baskısı altında. Son yıllarda yapılan denetimlerle kaçak avcılık azalsa da, mülkiyet sorunları ve ekolojik karakterin bozulması riski devam ediyor” dedi.                                                                
KAYIKÇI: BU EŞSİZ COĞRAFYA BİR ARMAĞANDI BİZE
Biyolog Dr. Samim Kayıkçı keşif sonrasında yaptığı paylaşımında şu ifadelere yer verdi:
Bu eşsiz coğrafya bir armağandı bize...
O'nu keyifle yaşamaktı bize düşen...
Oysa biz bu eşsiz güzellik nasıl hunharca katledilir diyenlerle nasıl yaşatılır diyenlerin amansız savaşındayız...
Birgün Milleyha kıyısında kuş cıvıltılarını dinlerken gülümsedi bu güzel çiçek... Biz kardeşiz dedi... Kardeş kardeşi tanır, sever, korur...
Bize adını fısıldadı bu güzel çiçek, sessiz çığlığını duyduk ve herkes duysun diye sesini duyurmaya çalıştık... 
Değerli hocam Prof Dr. Hasan Yıldırım Hasan Yıldırım  ile beraber son vaha Milleyha Kuşcenneti'nde keşfedip bilim dünyasına tanıttığımız ve kelebeklerin, kuşların, yusufçukların, uğur böceklerinin, çiçeklerin yuvası olan bu eşsiz alanın adını verdiğimiz, yeni türümüz "Arum milleyhanum" (Milleyha tırşığı) hayırlı olsun...
Dilerim bu coğrafyanın ne kadar özel olduğunu, neden sahip çıkmamız gerektiğini anlamamıza bir nebze katkısı olur...
Foto-Haber: Neslihan Sağaltıcı