Haber: HAKAN KAYA
(İSTANBUL) - Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İran-İsrail gerilimini değerlendirirken, "Bir numaralı önceliğimiz İsrail işgalinin sona ermesi ve iki devletli formülün hayata geçmesi olmalıdır. Bu olmadığı takdirde dün Yemen'den yapılan saldırılar, bugün İran-İsrail arasındaki gerilim, yarın başka bir savaş türü, öbür gün başka bir ülkenin içinde çıkan başka bir iç karışıklık, toplumsal rahatsızlık. Bunların hepsi olmaya devam edecektir'' dedi. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Es Sisi’nin çok yakın bir süre içinde Türkiye’yi ziyaret edeceğini bildirdi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Mısırlı mevkidaşı Samih Şukri, İstanbul'da bir araya geldi. İki bakan, düzenledikleri ortak basın toplantısında açıklamalarda bulundu. Fidan, şunları söyledi:
''Sayın Bakan Şükri ile Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi’nin toplantısının hazırlıklarını da ele alma imkanı oldu. İkili gündemimizdeki konuları ayrıntılı şekilde görüştük. Özellikle ticaret ve ekonomi iş birliğimizin en güçlü boyutlarından birini oluşturmakta. Mısır'daki yatırımlarımız halihazırda 3 milyar doları bulmuş durumda. Aramızdaki ticaret hacmi ise yaklaşık 8 milyar seviyesinde. Cumhurbaşkanımızın ziyareti esnasında ortaya konan bir hedef var,15 milyar dolar. Serbest ticaret anlaşmamızın kapsamını genişleterek ve limanlarımız arasında ro-ro seferlerini tekrar başlatarak bu hedefe ulaşmayı planlıyoruz. Savunma sanayi alanındaki ilişkilerimiz de gittikçe güçlenmekte. LNG ve nükleer enerji başta olmak üzere enerji alanında da geniş bir imkan, iş birliği imkanı olduğunu düşünmekteyiz.''
''GAZZE MESELESİ DE KONUŞULDU''
Mısır'la Türkiye arasındaki ikili ilişkilerimize ilaveten bölgesel sorunları ele aldıklarını ifade eden Fidan, şunları kaydetti:
''Bunların başında Gazze konusu gelmekte. Sayın Şükri ile hem İslam İşbirliği Arap Ligi'nin ortak oluşturduğu temas grubu vasıtasıyla hem de ikili diyaloğumuz vasıtasıyla Gazze meselesi üzerine çok düzenli bir koordinasyon ve istişare mekanizması aramızda bulunmakta. Krizin başından beri düzenli şekilde beraber çalışmakta ve koordine etmekteyiz. Özellikle Gazze'de şu anda geldiğimiz noktanın vahametini ve yapılması gereken konuların altını bir kez daha çizdik. Hangi diplomatik adımlar atılabilir, hangi insani yardımlar konusunda neler yapılabilir? Uzun vadeli iki devleti çözüm konusunda hangi yöntemlere başvurulabilir? Bu konuları ayrıntılı kendisiyle görüştük. Biliyorsunuz Mısır, sorunun sıcaklığına en yakın ülkelerden biri coğrafya olarak da. Özellikle insani yardımlar konusunda Mısır'la olan ilişkilerimiz hayati önem taşımakta. Refah Sınır Kapısı’ndan yardımların yapılması için Mısır'la gece gündüz yardım koordinasyonu içerisinde çalışıyoruz. Burada insani yardımlarımızı özellikle Refah’a getirmekte kendileri çok büyük yardım sunmaktalar. Ayrıca bunun için Mısır'a teşekkür ediyoruz.''
Fidan; Libya, Sudan, Somali ve Etiyopya sorunlarını masaya yatırdıklarını vurguladı. Bakan Fidan, Sudan'da devam eden iç savaşın nasıl durdurulabileceği, bölgesel etkileri ve ileriye dönük çözüm planı gibi konuları da görüştüklerini belirterek, Somali'yle ilgili olarak da ülkenin egemenlik ve toprak bütünlüğüne bağlı olduklarını bildirdi.
Hakan Fidan, Mısır ve Türkiye'nin işbirliğinin ülkeler dışında bölgenin de menfaatine olduğuna dikkati çekti.
MISIRLI BAKAN ERDOĞAN’IN SİSİ’YLE GÖRÜŞMESİNİ HATIRLATTI
Fidan'ın ardından açıklamalarda bulunan Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri, görüşmelerin 'dostane' bir atmosfer içinde gerçekleştiğine vurgu yaparak, iki ülke arasındaki ticaret hacminin artmasından memnuniyet duyduğunu dile getirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başkent Kahire'ye ziyaretini ve Cumhurbaşkanı Sisi’yle görüşmesini hatırlatan Sükri, şuyle konuştu:
''Sayın Başkan Sisi'yle görüştü. Mısır ile olan ticaret ilişkilerini çok daha yükseltmek için ‘15 milyara çıkartalım’ diye bir hedef koydular bize. Her ülkenin de bu seviyeye ulaşmasına imkanlar var. Tabii ki burada çıkarlar önemli ve entegrasyon önemli. Her iki ülke arasında ve yine aynı şekilde ikili ilişkilerin yanı sıra şu konuda anlaştık. Çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Ve hedeflere varmak için kanuni zeminde de neler yapabileceğimizi ele aldık. Stratejik iş birliği konseyinin de önümüzdeki toplantılarını görüştük. Burada geniş bir zemin üzerinde neler yapabiliriz, bunları yapmamız gerekiyor. Ortak çalışmalarımız artsa da ve ilişkilerimizin yükseltilmesi açısından her iki devletin imkanları ve özellikle hem uluslararası hem bölgesel ve konular konusundaki işbirliğimiz de çok önemli. Ve gücümüz de önemli.''
İsrail'in Filistin'e yönelik saldırılarına da değinen Şukri, Filistin’in savaşta çok ağır kayıplar verdiğini biran önce ateşkesin sağlanmasını ve Gazze’ye insani yardımların ulaştırılmasının önemine dikkati çekti.
''SİSİ KISA SÜRE İÇİNDE TÜRKİYE’YE GELECEK''
Filistin Devletinin kurulmasının da önemine işaret eden Şükri, bölgedeki şiddetin durmasını istedi. Şukri, Fidan ve heyetini yakın zaman içinde Kahire'ye beklediğini, Cumhurbaşkanı Sisi’nin de çok yakın bir süre içinde Türkiye’yi ziyaret edeceğini söyledi.
SORULAR VE YANITLAR
Ortak açıklamaların ardından iki bakan gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Refah Sınır Kapısı’ndan insani yardımların Gazze’ye daha fazla ulaştırılması nelerin yapılabileceğine yönelik soruya Şukri, şu yanıtı verdi:
''Özellikle Gazze’deki sivillere ulaştırılması açısından biz başlangıçtan beri tabii İsrail'in özellikle sınır kapısında engellemeleriyle karşılaştık. Uluslararası ortaklarımızla bu konuda çalışıyoruz. Onlara da bildirdik. Mutlaka iş birliği yapalım ve gerekli düzeyde bu yardımların mutlaka Ariş'ten oraya gönderilmesi gerektiğini, bütün ülkelerden gelen yardımların orada bir merkezde toplanması söz konusuydu. Biz de İsrail tarafıyla görüşmeler yaptık. Orada olan çalışmaların daha da basitleştirilmesini istedik. Bu şekilde Gazze’ye yardımların ulaştırılmasını temin edelim diye. Orada alınan tedbirler neticesinde istediğimiz düzeyde yardım gönderemiyoruz. Uluslararası ortaklarımızla bu konuları görüştük. Ve bu engellemeleri ele aldık. Uygulamaları zorlaştırmakta olduğunu belirttik. Bildiğiniz gibi bir karar var, 27-28 nolu karar. Mutlaka insani yardımların ulaştırılması gerektiğini yönünde. Gazze'de bir merkez oluşturması lazım. Bu yardımların dağıtılması açısından. Özellikle Filistin’in oradaki tedbirlere çok fazla bağlı kalmadan daha rahat bir şekilde dağıtımı konusu olmalı. Yine aynı şekilde Mısır hava yoluyla, havadan yardım yardımların ulaştırılması konusunda katıldı. Bilindiği gibi 6 geçiş sınır noktası var ve İsrail'le bir işgal devleti olarak buna uymak zorundadır. Gazze’deki sivillerin korunması için bu uluslararası hukuk çerçevesinde de yapılmalı. Uluslararası hukuk bunu öngörmektedir. Mısır'ın insani bir rolü var. Dolayısıyla mutlaka uluslararası toplum müsaade etmeli. Gönderilen yardımların ulaştırılması gerektiğini bilmeli.”
İSRAİL-İRAN GERİLİMİ: ''PROBLEMLER DİYALOGLA ÇÖZÜLMELİ''
İran-İsrail geriliminin bölgeye etkilerinin neler olacağına yönelik soruya ise Şukri, çatışmaların bölgeyi etkilediğine işaret ederek, gerilimin artmasından kaygı duyduklarını ifade etti. Şukri, “Problemlerin mutlaka diyalogla çözülmesini istiyoruz.” dedi.
“BİR NUMARALI ÖNCELİĞİMİZ İSRAİL İŞGALİNİN SONA ERMESİ”
Dışişleri Bakanı Fidan da aynı soruya verdiği yanıtta, İsrail'in Gazze'ye saldırılarına ve İsrail işgaline işaret ederek, şunları kaydetti:
''Bir numaralı önceliğimiz İsrail işgalinin sona ermesi ve iki devletli formülünü hayata geçmesi olmalıdır. Bu olmadığı takdirde dün Yemen'den yapılan saldırılar, bugün İran-İsrail arasındaki gerilim, yarın başka bir savaş türü, öbür gün başka bir ülkenin içinde çıkan başka bir iç karışıklık, toplumsal rahatsızlık. Bunların hepsi olmaya devam edecektir. Biz Türkiye olarak ve Mısır gibi diğer dost ülkelerle beraber baştan beri hep aynı şeyi söyledik. Eğer bu kulis, hak ettiği şekilde çözülmezse Filistinlilerin hak ettiği devlet, bağımsızlık ve egemenlik verilmezse bu türden krizler bölgemizde artarak devam edecektir. Baştan beri söylediğimiz gibi Filistin konusunda olan her şeyin küresel fay hatlarını tetikleme potansiyeli bulunmakta ve tetiklemekte. Burada olan bir şey Batı'yı da etkiliyor, doğuyu da etkiliyor, kuzeyi de etkiliyor, güneyi de. Bunu biz Kızıldeniz'deki ticaret gemilerine ile ilgili krizde de gördük. Lojistik zincirini nasıl kesildiğini gördük. Siparişlerin nasıl geç gittiğini, fiyatların nasıl arttığını gördük.''
“BASKIYI ARTTIRMAMIZ LAZIM”
Bu tür krizlerin yayılmasının önüne geçmek ve sorunun çözülmesi için gereken adımların atılması gerektiğinin altını çizen Fidan, “Bu konuda bazı devletlerin pozisyon değiştirmesinden ümit var mı? Mevcut şartlar böyle devam ettikçe ümit var, olma imkanımız azalıyor. Ne yapmamız lazım? Baskıyı arttırmamız lazım. Bölge ülkeleri olarak, İslam ülkeleri olarak diğer Afrika ülkeleri, Latin ülkeleri, Orta Asya ülkeleri, herkes bir araya gelip bu haksızlığa karşı sesini organize bir biçimde yükseltmek zorunda. Bunu yapmadığımız sürece bu haksızlık devam edecek.” diye konuştu.
''EZENLERLE EZİLENLER ARASINDAKİ BİR MÜCADELE''
Filistin'deki direnişin giderek, İsrail-Filistin arasındaki bir savaş olmaktan çıkıp, dünyada ezenlerle ezilenler arasındaki bir mücadele formu hüviyeti taşmaya başladığını belirten Fidan, ''Latin Amerika'dan Afrika'ya Asya Pasifik'ten Orta Doğu'ya kadar, hatta Avrupa başkentlerine kadar birçok yerde kendini ezilmiş, dışlanmış uluslararası sistemin ikiyüzlülüğüne, adaletsizliğine, hukuksuzluğuna maruz kalmış gören bütün devlet ve devlet dışı aktörlerin artık giderek daha bilinçli hale gelmeye başladığını ve farklı organizasyonlar içerisine girerek haklarını arama yoluna girmeye başladığını görüyoruz'' dedi.
Dışışleri Bakanı Hakan Fidan, sözlerini şöyle tamamladı:
''Filistin meselesi, mevcut devam eden zulüm ve katliam her geçen gün bunun daha açık ve net ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Onun için söylüyorum. Bu mesele artık sadece İsraillilerin Filistinlileri katlettiği bir mesele olarak algılanmaktan çıkıp İsrail'in arkasında duran ve katliamı mümkün kılan işlerle Filistin'i kalplerinde ve kafalarında hisseden ve bu zulme karşı, bu ezilmişliğe karşı küresel çapta artık direniş gösterme ihtiyacı hisseden iki tarafın kavgası haline dönüşmeye başlamıştır. Ben inanıyorum ki diğer ülkeler artık bu meseleyi kendilerine bir platform gerekçe göstererek uluslararası sistemin ve hegemonyanın ürettiği ezilmişliğe ‘hayır’ diyerek yeni bir silkinme, yeni bir uyanış içerisinde, gerçekten insanlığa barışı, istikrarı, kalkınmayı umudu getirecek bir düzenin başlangıcı olacaktır diye düşünüyorum. Buna da inancımız tamdır.''
