İnsan Hakları Derneği Hatay Şubesi yönetiminden “Çalışan Gazeteciler Günü” dolayısıyla açıklama yapıldı.
İHD Hatay Şubesi Eş Başkan Mürsel Tonguç Salmanoğlu, Türkiye’de gazetecilerin 1961 yılından bu yana yaşadığı süreci özetleyerek paylaştığı açıklamasında şu ifadelere yer verdi.
“Türkiye’de gazeteciler; 1961 yılında özlük haklarını azaltmak isteyen gazete işverenlerine karşı verdikleri mücadeleyi kazandıkları için 10 Ocak gününü “Çalışan Gazeteciler Günü” olarak kutluyor. Ancak yaşanan süreçte; basın özgürlüğü, halkın gerçekleri öğrenmesi, demokrasinin olmazsa olmazı ama Türkiye'de gazeteciler; güvencesiz çalışma koşulları nedeniyle işsizlik, ekonomik zorluklar ve bunun yanında yazıları ve yaptıkları haberler nedeniyle sansür, baskı, tehdit, soruşturma, ceza ve tutuklama kıskacında yaşamaya zorlanıyorlar ve işlerini yapmaları engelleniyor.
Basın ve ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilecek haberleri ve yazıları nedeniyle 'terör örgütü üyeliğinden 'Cumhurbaşkanına hakaret 'e kadar değişik suçlamalarla karşılaşıyorlar, baskı ve hakarete maruz kalıyorlar, hatta hedef gösteriliyorlar. Muhalif basın kuruluşlarının da kapatma, baskı ve tehditlere maruz kaldığı Türkiye'de, basın özgürlüğünden söz etmek mümkün olmamaktadır. “
Türkiye’de 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü ve baskı ve saldırılarıyla karşılanıyor. Bu saldırılar sonucu birçok gazeteci mesleğini icra edemiyor. Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nin (DFG) verilerine göre, 87 gazeteci yaptıkları haberlerden dolayı cezaevinde. Tutuklama, gözaltı ve sansür yasası nedeni ile Türkiye’de “10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü”, “Tutuklu Gazeteciler Günü ”ne dönmüş durumda. Basına yönelik baskı “sansür yasası” ile derinleşirken, özellikle Özgür Basına yönelik gözaltı ve tutuklama 2022 yılında da sürdü. Diyarbakır’da 16 Haziran’da 16 gazeteci tutuklandı ve 7 ayı aşkın süredir haklarındaki iddianame dahi hazırlanmış değil. 28 Ekim’de ise Ankara merkezli yürütülen soruşturma kapsamında gözaltına alınan 11 gazeteciden 9’u tutuklandı. Gazeteciler haklarında hiçbir iddianame hazırlanmazken bu durum tutukluluk halinin infazına dönüştü.
Türkiye’nin, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Örgütü’nün açıkladığı Dünya Basın Özgürlüğü Sıralamasında 180 ülke içerisinde 149. sırada yer aldığına bir kez daha dikkat çekiyoruz.
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF) ve Türkiye Gazeteciler Sendikası’nın (TGS) 2022 Gazetecilere Yönelik Hak İhlalleri Raporu’na göre, sadece son bir yılda ;Gazeteciler toplam 226 yıl 8 ay 25 gün hapis cezasına mahkûm edildi.128 davada 274 gazeteci yargılandı.101 gazeteci hakkında soruşturma açıldı.44 gazeteci fiziksel saldırıya uğradı.23 gazeteci sözlü olarak tehdit edildi.57 gazeteci toplamda 144 gün gözaltında kaldı.6 gazeteci gözaltında darp edildi.62 haber sitesine ve 1411 haber içeriğine erişimin engellenmesine karar verildi. RTÜK marifetiyle toplam 7.488.851,00 TL idari para cezası ve 41 defa yayın durdurma cezası verildi.322 basın kartı iptal edildi. Basın İlân Kurumu gazetelere toplam 212 gün ilân kesme cezası verdi. Medyada işsizlik %35 seviyesine çıktı. Beş ayrı medya kuruluşunda 1400 çalışanın toplu sözleşme hakkı işveren itirazıyla engellendi. Ve 43 gazeteci hâlâ cezaevinde tutuluyor.
Basın özgürlüğü, “ haber, fikir ve düşünceleri, çoğaltıcı araçlarla, serbestçe açıklayabilmek özgürlüğüdür. Bilgi ve düşünceleri serbest olarak toplayıp, yorum ve eleştiri yaparak çoğaltabilmek ve bunları serbest olarak yayımlayıp dağıtabilmek haklarını içerir.” diye tanımlanmaktadır.
Anayasanın 28. Maddesinde – Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak izin alma ve malî teminat yatırma şartına bağlanamaz. Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır. Denilmektedir. Oysa ki; tüm yasal mevzuat ve uluslarasın hukuki mevzuata rağmen “basının Özgür olmadığı, basın çalışanlarının, iktidarların tehditleri, ekonomik ve siyasi baskısı altında olduğu” hepimizin bildiği bir gerçektir. Halkın haber alma hakkı gibi toplumsal ve ahlaki bir değere sahip bir çok gazetecinin cezaevine konulduğu, Özgür basın ilkesine sahip çıkan gazetecilerin çeşitli baskılar nedeniyle iş yapamaz duruma geldiği bir süreçte , iktidardan beslenen ranta dayalı yandaş bir basın yaratıldığı gerçeği ile karşı karşıyayız. Demokratik bir sosyal ve siyasal sistemin varlığı denetlenebilir, şeffaf ve hesap verilebilirliği ile mümkündür. Bu demokratik sistemin yaratımının en temel koşulu ise Özgür bir basının varlığı ve halkın doğru- gerçek haber alması ile mümkündür.
Bu zor süreçte, basının ahlaki ilkelerine sahip çıkan, doğru ve gerçek haber peşinde ağır bedeller ödemeyi göze alarak emek veren tüm basın emekçilerinin “10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutlarız.”
Foto-Haber:Nezahat Fırıncıoğulları
